Seoladh cuirí chuig na pobail seirbhíse bus ag tabhairt cuireadh dóibh páirt a ghlacadh i sraith comhráite, gníomhaíochtaí priontaíochta agus déanamh leabhar d’fhonn cruthaitheacht agus scéalaíocht a chur chun cinn. Gach seachtain rinneadh leabhrán nó irisín cruthaitheach nua ‘conas’ a táirgeadh agus a cuireadh ar fáil ansin trí na tiománaithe bus agus ag stadanna bus roghnaithe. Seoladh pacáistí tionscadail amach freisin chuig daoine a chláraigh le liosta seoltaí.

Is é an aidhm a bhí ag an tionscadal tábhacht na seirbhíse bus áitiúla a fhiosrú agus leas a bhaint as an gcumas a bhí aige scéalta agus eispéiris na ndaoine agus na n-áiteanna a cheanglaíonn sé a léiriú agus a roinnt. Áiríodh ar aidhmeanna eile an tionscadail eispéiris ealaíon agus chruthaitheacha a chur ar fáil níos éasca do lucht féachana níos leithne agus eolas agus tuiscint níos doimhne a fháil ar an gcaoi a idirghníomhaíonn agus a cheanglaíonn an pobal le háit, le tírdhreach agus leis an timpeallacht áitiúil.

Conas a cuireadh an tionscadal ar fáil

Is é an bunsmaoineamh a bhí ann teagmháil a dhéanamh leis an bpobal thart ar sheirbhís bhus Local Link trí cheardlanna priontaíochta agus seisiúin chruthaitheacha a chur ar fáil ar fud na mbusbhealaí. Ach, mar aon le gach rud eile in 2020, chiallaigh paindéim Covid 19 agus glasáil agus srianta ina dhiaidh sin nach nglacfaí le hidirghníomhaíocht fhisiciúil, agus b’éigean do na healaíontóirí cur i láthair an tionscadail a athchruthú. Ba iad úsáideoirí Local Link Thiobraid Árann an spriocghrúpa, daoine scothaosta den chuid is mó a raibh cónaí orthu i gceantair thuaithe agus bhí sé i gceist ón tús rud éigin sábháilte a chur ar fáil do gach duine a raibh baint acu leis. Seachas dul ar líne, rud nach bhfreastalódh ar riachtanais an phobail, thosaigh na healaíontóirí ó bhonn arís chun machnamh a dhéanamh ar an méid a bhí acu mar bhunús chun dul chun cinn a dhéanamh. Socraíodh ábhair agus rudaí clóite a úsáid chun comhráite a thosú leis an bpobal agus eispéiris chruthaitheacha a roinnt le foireann an Local Link agus le húsáideoirí bus. Chun tionscadal níos éifeachtaí a fhorbairt faoi na srianta nua seo d’fhéach na healaíontóirí dul i dteagmháil le healaíontóirí áitiúla sna ceantair, comhráite pobail a fhorbairt, ar bhailiú scéalta agus taighde áitbhunaithe a dhéanamh, agus ar uirlisí a bheadh oiriúnach do dhaoine de gach aois.

Áiríodh sa chéad chéim den tionscadal sraith de shé ghníomhaíocht chruthaitheach. Cuireadh iad seo ar fáil i bhfoirm irisíní ‘conas’ a thaispeáin bealaí chun obair a dhéanamh ón mbaile ag baint úsáid as fíorbheagán ábhair, agus a raibh an chuid is mó díobh le fáil timpeall an tí. I measc na ngníomhaíochtaí bhí sraith treoracha maidir le conas priontáil sa bhaile ag baint úsáid as trealamh tí, treoracha chun sparán taistil neamhfhuaite a dhéanamh, stair súgartha agus conas do dhísle féin a dhéanamh agus treoracha maidir le stampáil rubair. Ba é aidhm na ‘irisíní’ nó na dteagmhálaithe, comhráite a thosú agus rannpháirtithe a spreagadh chun a gcuid scéalta agus scileanna a roinnt mar chuid den tionscadal. Bhí súil againn go dtógfadh daoine a gcuid irisíní agus go spreagfadh gníomhaíocht iad, scileanna nó scéal a roinnt agus go mbeadh fonn orthu a gcuid smaointe a roinnt ag baint úsáid as an gcárta poist atá ceangailte le aiseolas a chur ar ais sa phróiseas.

Chaith Aoife Barrett de chuid Print Van Go, am ag taisteal ar an mbus agus ag bualadh le paisinéirí ag stadanna bus éagsúla. D’éist sí le scéalta daoine agus thug sí faoi deara a gcuid spéiseanna agus a gcuid cumais éagsúla chun tionscadal agus téamaí gach ‘irisín’ a bheachtú. Is iondúil gur teagmháil aonuaire a bhí aici leis na daoine idir na teagmhálacha seo agus chaith Aoife am ag caint le tiománaithe, ag breathnú ar léaráidí agus ag glacadh nótaí. De réir a chéile tháinig an tionscadal le chéile agus tháinig snáitheanna chun cinn. Chuala sí scéalta faoi thurais, siúlóidí miotais agus finscéalta, ag aimsiú bealaí, naisc teaghlaigh agus áite, patrúin gnáthaimh agus nósanna.

De réir mar a d’fhorbair an tionscadal chuig an dara céim bhí na gníomhaíochtaí spreagtha ag scéalta agus eispéiris áitiúla a tháinig ón bpobal. Cruthaíodh an dara sraith teagmhálacha i bhfoirm ‘Mórbhileog Ceangail Áitiúla’.  Gach seachtain áiríodh sa mhórbhileog scéal difriúil, miotas, eolas áitiúil nó gníomhaíocht éagsúil a cruthaíodh mar fhreagairt ar na scéalta a tháinig ó dhaoine ar an mbus nó i gcásanna áirithe a scríobh baill den phobal iad féin. Forbraíodh cuid de na hábhair seo trí ghlaonna teileafóin nó cruinnithe le scaradh sóisialta i bhfeidhm; sheol daoine cuid eile tríd an bpost nó ar ríomhphost. I measc na n-iontrálacha bhí miotais áitiúla, saothair ealaíne, oidis, stair áitiúil siúlóidí áitiúla agus aiseolas faoina raibh ar siúl agus á dhéanamh ag daoine.

Is éard a bhí sa tríú céim ná gníomhaíocht Bosca Litreach Local Link le treoir ó mhuintir na háite ar an gcontae. Ba é an smaoineamh a bhí leis na céimeanna leanúnacha seo ná na rannpháirtithe agus an pobal comhoibritheach a thabhairt isteach sa phróiseas leagan amach agus léiriúcháin más féidir chun an próiseas comhoibritheach a choinneáil ag imeacht agus aschur deiridh a bheith ar fáil ag an am céanna.

Toradh

Ina iomlán cuireadh sraith 12 fhoilseachán le chéile. Ina measc seo bhí 6 ghníomhaíocht chruthaitheacha agus 6 mhórbhileog. Táirgeadh os cionn 100 acu gach seachtain agus dáileadh iad ar fud chontae Thiobraid Árann ar bhealaí éagsúla de chuid an bhus Local Link. I rith an tionscnaimh, chuir Aoife í féin an-spéis i mbailiú meascán éagsúil de na scéalta seo agus smaoinigh sí ar an gcaoi a bhféadfadh sí iad go léir a cheangal le chéile. Bhí suim aici sna daoine a bhí mar chuid de phobal Local Link Thiobraid Árann, cé iad féin agus cá as a dtáinig siad.

Don tríú cuid agus an chuid deiridh den tionscadal theastaigh uaithi an nasc dofheicthe seo idir na pobail a rianú agus scéal scaoilte a thabhairt le chéile faoi gach duine a ndearna sí teagmháil leo agus gach duine a roinn rud éigin don tionscadal. Bhí sí ag iarraidh na scéalta a tugadh di a thabhairt ar ais dóibh ar bhealach éigin, chun eispéiris gach aois agus tábhacht na seirbhísí seo a nascann daoine a cheiliúradh agus aird a tharraingt orthu agus iad fós ag comhlíonadh na dtreoirlínte sláinte agus sábháilteachta.

Bhí sé déanach sa tionscadal nuair a rinneadh cinneadh gníomhaíocht bhosca litreach Link Thiobraid Arann a dhearadh, is éard a bhí ann gníomhaíocht/tóraíocht taisce taobh amuigh a bhí ceangailte leis na bealaí bus. Ba é an smaoineamh a bhí taobh thiar de sin rud a chruthú a bheadh éasca le húsáid, thar a bheith soghluaiste chomh maith le rud éigin a rá faoi shaol na ndaoine agus faoi na háiteanna atá ceangailte leis an tseirbhís bus. Is éard atá i gceist leis an ghníomhaíocht seo cuireadh cruthaitheach do dhaoine eile chomh maith le haschur ealaíne. Críochnóidh an tionscadal le seoladh na gníomhaíochta bosca litreach seo go luath san earrach.

Forbairt an Tionscadail

Tá an tionscadal Ceangail Áitiúla tar éis tús a chur le smaointe maidir le scéalaíocht agus cleachtais ó thaobh roinnt le daoine ar fud an phobail, trí úsáid a bhaint as na huirlisí agus na hábhair chlóite. Roinneann Aoife a teicníc priontaíochta le pobal na mbusanna agus ar an mbealach céanna roinn siadsan a gcuid scéalta léi agus le daoine eile. Tá an tríú céim agus an chéim dheiridh den tionscadal curtha siar go dtí am éigin go luath sa bhliain seo chugainn mar gheall ar na bearta glasála le déanaí.  Cuirfear sraith ‘stampaí rubair’ saincheaptha, bunaithe ar na scéalta a tháinig chun cinn le linn an tionscadail, ar fáil i mboscaí beaga uiscedhíonacha a mbeidh rochtain orthu go poiblí ar bhealaí bus éagsúla. Beidh na boscaí, leabhar beag nótaí agus dúchpháipéar ar fáil agus is féidir le rannpháirtithe iad a úsáid chun inphrionta a dhéanamh de stampa na mboscaí litreach ina leabhar nótaí pearsanta, agus a marc féin a fhágáil ar ‘leabhar cuairteoirí’ nó logleabhar na mboscaí litreach mar chruthúnas gur aimsigh siad an bosca agus leabhar pas Local Link Thiobraid Árann. Beidh an smaoineamh bunaidh freisin, maidir le treoir ó mhuintir na háite a chruthú don chontae, ar fáil in éineacht leis an ngníomhaíocht bosca litreach seo mar chuid den tionscadal. Is é aidhm na gníomhaíochta seo léargas a thabhairt ar an bpróiseas taiscéalaíochta agus malartú eispéiris a tharla le linn an tionscadail. Is éard atá i gceist leis na stampaí guthanna éagsúla muintir phobal Local Link Thiobraid Árann a thabhairt le chéile agus comhthuiscint á cheiliúradh agus cruthaíonn sé sin an tuiscint ar áit.

Beidh Print Van Go ag fiosrú roinnt smaointe a mhol baill foirne Local Link Thiobraid Árann agus rannpháirtithe an tionscadail chun an tionscadal a fhorbairt tuilleadh in 2021 tríd an ngníomhaíocht bosca litreach, turais agus ceardlanna a reáchtáil timpeall ar chartlann scéalta a bailíodh. Tá siad ag fiosrú freisin an bhféadfaí an tionscadal a chur i bhfeidhm mar thionscadal píolótach i gcontaetha eile.

Féach ar

https://m.facebook.com/LocalConnectionsTipperary/

Aoife Barrett Príomh-Ealaíontóir Print Van Go https://m.facebook.com/printvango